نوقلم آموزش نویسندگی
تهیه و تنظیم: سعید تارم
نویسنده دو کتاب «فانوس نویسنده» و «الفبای نویسندگی»
هنرجویان عزیز!
به دوره آموزشی «نویسنده شو» خوش آمدید!
در ادامه قصد داریم نقشه فوق را تشریح کنیم. پس قبل از شروع، حتما کاغذ و قلم (ابزار نوشتن) را کنار دست خود بگذارید. با تمرکز کامل، مطالعه را آغاز کنید؛ ترجیحاً با کامپیوتر، لپ‌تاپ یا تبلت. هر جا به توضیح و راهنمایی نیاز داشتید، زیر همین صفحه، در قسمت نظرات بنویسید.
برای مشاهده سریع، روی عنوان دلخواه خود کلیک کنید:
کمال‌طلبی؛ مهم‌ترین مانع نوشتن
چرا به کمال‌طلبی مبتلا می‌شویم؟
معرفی کتابهای خواندنی (برای شروع کتابخوانی)
بیست توصیه‌ی مهم برای درخشش در عرصه نویسندگی
چرا از مطالعه و شرکت در کارگاه آموزشی نتیجه نمی‌گیریم؟
۱
تعریف نویسندگی
رضا بابایی، نویسنده و ویراستار با سابقه، معتقد است که هر کس «حرفی برای گفتن داشته باشد و حرفش تکراری نباشد، نویسنده است؛ هر چند بلد نباشد که چگونه بنویسد و از عهده ساختن جمله‌های زیبا و فاخر برنیاید و نتواند لفّاظی کند.»
رضا بابایی، در تعریف فوق، شرط لازم برای نویسندگی را داشتن حرف، آن هم حرف نو دانسته است؛ اما ژول سالزمن، معتقد است: «اگر می‌توانید حرف بزنید پس حتماً می‌توانید بنویسید.»
من پا را فراتر می‌گذارم و با قاطعیّت اعلام می‌کنم: شما حتماً می‌توانید بنویسید؛ حتی اگر نتوانید حرف بزنید؛ درست مثل هِلِن کلر که نابینا، ناشنوا و لال بود؛ اما این محدودیت‌ها، او را از نوشتن بازنداشت.
فراموش نکنید که نوشتن بیش از آن که توانستنی باشد، خواستنی است؛ یعنی به جای این که از خود بپرسید: «آیا می‌توانم بنویسم؟»، از خود سوال کنید: «آیا می‌خواهم بنویسم؟»
افراد حداقل با سه هدف به نوشتن رو می‌آورند:
کمال‌طلبی؛ مهم‌ترین مانع نوشتن
کمال‌طلبی یعنی از خود انتظار داشته باشید، در اولین تلاش، بهترین متن را بنویسید؛ بدون نقص و درجه یک. این ذهنیت نوشتن را برای شما عذاب‌آور می‌کند؛ طوری که با ادامه این روند، قلم‌تان قفل می‌شود. چه بسا نویسنده‌های مستعد و مشتاق که با تکرار این اشتباه، عرصه را بر خود تنگ می‌کنند و از وادی نوشتن دور می‌افتند.
در این مرحله، بیش از کیفیّت به کمّیّت نوشته‌های خود باید توجه کنید؛ به این صورت که بدون نگرانی از نتیجه، بنویسید و نوشته‌های خود را بایگانی کنید. بعدها فرصت دارید برگردید و در بازنویسی، کیفیت نوشته‌های خود را ارتقاء دهید.
چرا به کمال‌طلبی مبتلا می‌شویم؟
ما عموماً نتیجه کار هنرمندان، مخصوصاً نویسندگان را می‌بینیم؛ اما پشت صحنه تلاش آنها را نه. به همین علت، به اشتباه فکر می‌کنیم آنها از ابتدا، بلافاصله اراده کرده‌اند و نوشته‌ای شکوهمند و خوشایند آفریده‌اند؛ غافل از آن که حتی نویسنده‌های نامدار، از لحظه شروع تا پایان، بارها و بارها، واژه‌واژه‌ی متن بی‌قواره خود را تراشیده‌اند تا در نهایت نوشته‌شان صیقلی از کار درآید. در همین زمینه، وودی آلن، بازیگر و کارگردان نامدار هالیوودی گفته است:
معرفی کتابهای خواندنی (برای شروع کتابخوانی)
طی یک سال گذشته، چند کتاب خوانده‌اید؟ اگر از مطالعه غافل بوده‌اید، از همین امروز به صف کتاب‌خوان‌ها بشتابید؛ زیرا بعید است بدون مطالعه، در عالم نویسندگی به جایی برسید.
برای شروع، یکی از کتابهای زیر را بخوانید:
- ابن مشغله (نادر ابراهیمی)
- ابوالمشاغل (نادر ابراهیمی)
- شازده کوچولو (آنتوان دوسنت اگزوپری)
- قصههای مجید (هوشنگ مرادی کرمانی)
- چهل نامه کوتاه به همسرم (نادر ابراهیمی)
امتیاز کتابهای فوق در نثر ساده، روایت هموار، موضوع جالب، حجم کوتاه یا قطعه‌قطعه آن‌هاست. همچنین، نقش تخیّل و جذّابیّت در آنها پر رنگ است. حتی اگر می‌خواهید مطالب علمی و پژوهشی بنویسید، مطالعه این کتاب‌ها، شما را با سلیقه مخاطب عام، و روش‌های ایجاد جذّابیّت آشنا می‌کند.
رویای شبانه و یادداشت روزانه، دو تمرین ساده و مفید برای نوشتن است؛ به این ترتیب که به محض بیدار شدن از خواب، در اولین اقدام روزانه، رویای دیشب را بنویسید. اگر خواب ندیده‌اید، چیزی ننویسید. برای نوشتن یادداشت روزانه نیز کافی است توضیح دهید که در طول روز چه کردید.
امتیاز تمرین یادداشت روزانه در آن است که شما را در طول روز، نسبت به اتفاقات اطراف حساس می‌کند؛ زیرا آخر شب، باید چیزی برای نوشتن داشته باشید. ثمره نوشتن رویاها، قدرت بیان ذهنیات است. این تمرین، بر عکس ظاهر غلط‌اندازش، چندان هم ساده نیست؛ زیرا شاید بخشی از رویای دیشب را اصلا به یاد نیاورید؛ همان قسمت‌ها را هم که به یاد می‌آورید، شاید نتوانید شفاف بیان کنید؛ چون معمولا رویاها در سایه-روشن هستند.
برای اجرای این تمرین‌ها از سررسید می‌توانید استفاده کنید. در غیر این صورت، فرم زیر را از اینجا دانلود کنید. از آن پرینت بگیرید. سپس آن را با منگنه، یا گیره، بچسبانید و جزوه بسازید.
تذکر: اگر این دو تمرین برای شروع دشوار بود، به تمرین رونویسی پناه ببرید؛ به این ترتیب که یکی از کتابهای محبوب خود را انتخاب کنید. سپس مثل دانش‌آموز دوره ابتدایی، با قلم و کاغذ از روی آن مشق کنید؛ مثلا به اندازه یک یا دو صفحه. برای نتیجه مطلوب، این تمرین را با کاغذ و قلم باید انجام دهید.
۲
با مطالعه و تمرین مستمر، قلم در دست شما راحت می‌گردد. در گام بعد باید قالب‌های نگارشی (مقاله، نثر ادبی، خاطره، داستان) و تفاوت‌های آنها را بشناسید تا بتوانید سرانجام قالب خاص خود را انتخاب کنید. به عبارتی، باید تشخیص دهید کدام قالب با توانمندی‌ها و علائق شما بیشتر تناسب دارد. سپس نمونه‌های موفق آن قالب را بخوانید. اگر مصمم شدید که همین قالب را ادامه دهید، در گام بعد، باید تکنیک‌های آن را بیاموزید.
به طور کل، قالب‌های نگارشی بر اساس وجود تخیل یا نبود آن، به دو دسته داستانی (fiction) و غیرداستانی (nonfiction) قسمت می‌شوند. این دو گونه را «داستان» و «ناداستان» نیز می‌نامند.
۱- داستان: زاییده خیال است؛ یعنی ساختن چیزی که هرگز وجود خارجی ندارد؛ مثل انواع داستان (داستانک، داستان کوتاه، داستان بلند، رمان).
۲- ناداستان: بخشی از واقعیت است؛ یعنی گزارش چیزی که حتما در دنیای واقعی وجود دارد، و از خیال بی‌بهره است؛ مثل قالب‌های نگارشیِ خاطره (مِمُوآر)، یادداشت روزانه، خودزندگی‌نامه (اتوبیوگرافی) و سفرنامه.
به بیان ساده، داستان مثل فیلم سینمایی است؛ اما ناداستان مثل فیلم مستند است. هر یک از این دو، ارزش خاص و طرفداران ویژه خود را دارد.
قالب‌های نگارشی تعداد زیادی دارد؛ گزارش، خبر، نامه، یادداشت روزانه، سفرنامه، زندگی‌نامه، خاطره، نثر ادبی، داستان، نمایشنامه، فیلمنامه، و… از این قبیل هستند. ما در پایگاه نوقلم چهار قالب بنیادی مقاله، نثر ادبی، خاطره و داستان را به طور خاص معرفی می‌کنیم و آموزش می‌دهیم. با یادگیری این چهار قالب، به راحتی می‌توان در دیگر قالب‌ها نوشت.
در ادامه با چهار قالب نگارشی بنیادی آشنا می‌شویم:
مقاله
نوشته‌ای است درباره موضوعی خاص با حجمی متوسط که معمولاً در روزنامه و گاهنامه، و گاهی در کتاب منتشر می‌شود. ساختار مقاله مطبوعاتی و روزنامه‌ای، با مقاله علمی و پژوهشی تفاوت دارد؛ زیرا مخاطب مقاله مطبوعاتی و روزنامه‌ای عموم مردم هستند؛ اما مقاله علمی و پژوهشی را غالباً دانشگاهیان و فرهیختگان می‌خوانند.
ساختار کلی مقاله علمی-پژوهشی از این قرار است:
- عنوان
- چکیده
- کلیدواژه
- متن (مقدمه، میانه، پایان)
- منابع
قسمت چکیده، توضیح بسیار مختصر درباره کل مقاله است. کلیدواژه نیز کلمات مهم موجود در مقاله یا مرتبط با آن است. در قسمت مقدمه، موضوع مقاله را معرفی می‌کنند. سپس پیشینه و روش تحقیق را توضیح می‌دهند. در قسمت میانه مقاله، با تکیه بر شواهد و ارائه دلیل، موضوع بررسی می‌شود؛ از زوایای گوناگون. در قسمت پایانی مقاله نیز، جمع‌بندی و نتیجه‌گیری می‌شود. در آخر نیز نوبت به ذکر منابع می‌رسد.
نمونه‌ای از مقاله علمی-پژوهشی را از اینجا دانلود کنید.
مقاله مطبوعاتی و روزنامه‌ای معمولا سه قسمت چکیده، کلیدواژه و منابع را ندارد. در این قبیل مقاله‌ها، نویسنده دیدگاه شخصی یا تجربیات و مشاهدات خود را بیان می‌کند؛ بنابراین، به ذکر منبع نیاز ندارد.
برای نمونه این مقاله آموزشی را بخوانید.
نکته ۱: بهتر است در مقاله، از الگوی مستقیم در جمله‌بندی استفاده کنید. الگوی مستقیم یعنی هر یک اجزای جمله را به ترتیب به کار ببرید؛ فاعل یا نهاد، ابتدای جمله، و فعل در انتهای آن باشد.
مثال ۱: علی پنجره را بست. (فاعل در ابتدای جمله، و فعل در پایان جمله است.)
مثال ۲: دوش با من گفت پنهان کاردانی تیزهوش (حافظ)
در جمله فوق، نظم معمول جمله به هم ریخته است. همان طور که ملاحظه می‌کنید، فعل در پایان جمله نیست. این نوع جمله‌بندی را الگوی غیرمستقیم می‌نامند. اگر جمله فوق را با الگوی مستقیم بازنویسی کنیم، چنین می‌شود: کاردانی تیزهوش، دوش با من پنهان گفت.
نکته ۲: بهتر است در مقاله از زبان علمی استفاده کنید؛ نه زبان ادبی. زبان علمی یعنی انتقال ساده پیام، بدون استفاده از آرایه‌های ادبی. در این زبان، انتقالِ پیام، از زیباییِ بیان مهم‌تر است.
بهتر است بنویسیم: فردا در استان‌های غربی کشور برف می‌بارد. (انتقال ساده پیام)
بهتر است ننویسیم: فردا برف مهمان استان‌های غربی کشور است. (تشبیه برف به مهمان)
از منابع آموزشی معتبر مقاله‌نویسی، کتاب «البته واضح و مبرهن است که» نوشته دکتر ضیاء موحد را می‌توان نام برد. برای تهیه نسخه الکترونیک کتاب از سایت فیدیبو، روی تصویر زیر کلیک کنید.
همچنین، سایت پرتال جامع علوم انسانی یکی از منابع مفید برای دانلود مقاله‌های علمی-پژوهشی در موضوعات متنوع است. برای ورود به این سایت، و دانلود مقاله‌های متفاوت، روی تصویر زیر کلیک کنید:
نثر ادبی
این قالب نگارشی را در زبان محاوره دل‌نوشته می‌نامند. نثر ادبی از احساسات لبریز است. بر خلاف مقاله، در نوشتن نثر ادبی مجاز و ملزم هستیم که از الگوی غیرمستقیم در جمله‌بندی استفاده کنیم؛ یعنی جای فعل و فاعل را در جمله عوض کنیم.
همچنین باید از آرایه‌های ادبی کمک بگیریم؛ مخصوصا تشبیه، استعاره و کنایه. جناس، سجع و واج‌آرایی نیز نثر ما را موزون و میزان می‌کند. علاوه بر این‌ها، دایره واژگانِ گسترده، زیبایی و گیرایی نثر ما را دوچندان خواهد کرد.
نخستین تمرین، برای موفقیت در نوشتن نثر ادبی، شعرخوانی است. از میان شاعران کلاسیک، اشعار حافظ، سعدی، خیّام و غزلیّات شمس از مولانا را بخوانید.
در میان معاصرین نیز، اشعار این شاعران قابل توجه است: محمدعلی بهمنی، هوشنگ ابتهاج، محمدحسین شهریار، رهی معیری، سیمین بهبهانی، فاضل نظری، مهدی فرجی، نجمه زارع، علیرضا بدیع، سعید بیابانکی، پانته‌آ صفایی، حسین منزوی، قیصر امین‌پور.
از شاعران نیمایی‌سُرا، مهدی اخوان ثالث و محمدرضا شفیعی کدکنی، و از شاعران سپیدسرا احمد شاملو و فروغ فرخزاد را می‌توان نام برد. سهراب سپهری نیز در هر دو گونه یاد شده، شعر سروده است.
نمونه‌ای از نثر ادبی را از اینجا دانلود کنید.
از سامانه‌های الکترونیکی مفید در زمینه شعر و ادبیّات فارسی، پایگاه اینترنتی گنجور و چکامه را می‌توان مثال زد. کتاب «روزنه» تألیف محمدکاظم کاظمی، از منابع مفید برای شناخت انواع شعر و آرایه‌های ادبی است. برای تهیه نسخه الکترونیک کتاب از سایت طاقچه، روی تصویر زیر کلیک کنید.
در پایگاه آموزشی نوقلم، مبانی شعر را در ۱۲ جلسه، همراه با مثال و تمرین‌های مقدماتی، برای شما آماده کردیم. برای مشاهده مطالب، روی تصویر زیر کلیک کنید:
خاطره
خاطره حادثه‌ای است که پیش از این در عالم واقع، اتفاق افتاده است. مهم‌ترین تفاوت خاطره با داستان این است که در خاطره، باید عیناً واقعیت را گزارش کنیم؛ اما در داستان می‌توانیم به کمک خیال خود، شخصیت‌ها و ماجراهای جدید بسازیم که در عالم واقع وجود ندارد.
حُسنِ خاطره‌‌نویسی در آن است که بر عکس دیگر قالب‌های نگارشی مانند داستان، نمایشنامه و فیلمنامه، به ایده‌ی اولیه نیاز ندارد؛ زیرا ماده خام آن، حوادث زندگی شخصی نویسنده است؛ بنابراین، سریع و ساده می‌توان آن را نوشت. در ضمن، بعدها برای نوشتن داستان، فیلمنامه و نمایشنامه، به کار نویسنده می‌آید.
یادداشت روزانه، به خاطره بسیار شباهت دارد؛ در برخی از منابع آموزشی، این دو را زیرِ یک عنوان معرفی می‌کنند. در این قالب، نویسنده فعالیت‌های روزانه‌اش را به زبان ساده و صمیمی روایت می‌کند. بسیاری از شغل‌ها و موقعیت‌ها، برای نوشتن یادداشت روزانه ظرفیت دارد؛ مثل پزشکی، پرستاری، بازپرسی و تدریس. موقعیت‌های خاص مثل بارداری، سربازی، زندان (!) و زندگی در خوابگاه‌های دانشجویی نیز برای نوشتن یادداشت روزانه مناسب است.
برای نمونه این خاطره را بخوانید.
نمونه‌ای از یادداشت روزانه را از اینجا دانلود کنید.
داستان
سرفصل‌های داستان‌نویسی یکی و دو تا نیست؛ بنابراین، فقط به چند فقره از مهم‌ترینِ آنها اشاره می‌کنیم تا مقدمات این قالب را بشناسید. قبلا در هشت جلسه، مبانی و مقدمات داستان را آموزش دادیم. برای دسترسی به این مطالب، روی تصویر زیر کلیک کنید:
همچنین، شش مورد از اشتباهات پرتکرار داستان‌نویسان نوآموز را برشمردیم؛ اشتباهاتی که مسیر نوشتن را برای هنرجویان نوآموز، دشوار و ناهموار یا مسدود می‌کند. برای مشاهده این مطالب، روی تصویر زیر کلیک کنید:
در صورت علاقه عمیق به این قالب نگارشی شگفت‌انگیز، می‌توانید در دوره آموزش داستان‌نویسی نوقلم شرکت کنید. ما رمان‌نویسی را در چهار ترم، تخصصی آموزش می‌دهیم.
برای آشنایی با روش دوازده مرحله‌ای رمان‌نویسی روی تصویر زیر کلیک کنید:
علاقه‌مندان داستان کوتاه نیز، می‌توانند به صورت جداگانه محصول آموزشی مرتبط را تهیه کنند، یا در این دوره آموزشی شرکت کنند. به محض آماده شدن این دوره یا محصول آموزشی، در رسانه‌های نوقلم به شما خبر خواهیم داد.
داستان کوتاه «گربه روی سطح سیمانی طاق» را اینجا بخوانید.
فراموش نکنیم انتخاب قالب نگارشی مخصوص به خود، به همان اندازه که مهم و سرنوشت‌ساز است، نیازمند صبوری و تمرین مستمر است؛ پس کمی به خود فرصت دست‌گرمی و تجربه‌گرایی بدهیم. با وجود این، برای انتخاب سریع‌تر و ساده‌تر قالب خاص خود، توجه به این نکته‌ها راه‌گشا است:
۳
شما در هر قالب نگارشی که بخواهید بنویسید، اول و آخر، برای جذب مخاطب، باید نثری سرراست، درست و آراسته داشته باشید. به عبارتی، باید مهارت ساده‌نویسی، درست‌نویسی و زیبانویسی را بیاموزید. از این سه مهارت، ساده‌نویسی بیش از آن دو اولویت و اهمیت دارد.
ساده‌نویسی
ساده‌نویسی یعنی به قدری روان و خوش‌خوان بنویسید که مخاطب متن شما را به سادگی بتواند بخواند؛ بدون گیر و گره، و اضافه‌گویی و گزافه‌گویی. نمونه‌ای از تکنیک‌های ساده‌نویسی را در ویدئوهای زیر تماشا کنید:
درست‌نویسی
منظور از درست‌نویسی، توجه به قواعد دستور زبان و پرهیز از خطاهای رایج در نوشتار است. بعد از ساده‌نویسی، نوبت به درست‌نویسی می‌رسد. چند نمونه از ده‌ها نکته‌ی درست‌نویسی را در زیر مشاهده می‌کنید:
- فعل‌ها را نباید بدون قرینه از جمله حذف کنیم.
- کلمه‌های فارسی را با (ات) نباید جمع ببندیم؛ مثل کلمه فارسی گزارش. بنابراین «گزارشات» غلط است.
- کلمه‌های جمع را نباید دوباره جمع ببندیم؛ مثل اولاد که خود جمع وَلَد (فرزند) است. بنابراین، اولادها غلط است.
- تنوین را به کلمه های غیرعربی نباید بچسبانیم. برای مثال، دو کلمه «خواهشاً» و «گاهاً» غلط است.
- در جمله‌های مجهول، از فاعل نباید استفاده کنیم.
- و…
تذکر: برای یادگیری نکته‌های درست‌نویسی عجله نکنید. به یاد داشته باشید که قبل از هر اقدام، باید بر کمال‌طلبی خود غلبه کنید؛ طوری که بتوانید هر روز، و بدون ضرب و زور بنویسید. فراگیری پیش از وقتِ دستور زبان، شاید قلم شما را قفل کند.
زیبانویسی
زیبانویسی یعنی خلق تعابیر چشم‌گیر یا ساختارهای جدید. برای زیبانویسی، بهتر است دایره واژگان خود را گسترش دهید. همچنین، الگوهای مختلف جمله‌سازی و واژه‌سازی را بیاموزید و تکرار کنید. استفاده از نقل قول، شعر و کنایات عامیانه نیز متن را زیبا خواهد کرد. مهارت زیبانویسی، بیش از همه، به کار کسانی می‌آید که نثر ادبی می‌نویسند.
تذکر: زیبانویسی، به خودیِ خود دشوار است؛ مخصوصا در مرحله نوآموزی. چه بسا تلاش زودهنگام برای زیبانوشتن، خودْ مانعِ نوشتن شود. پس عجله نکنید.
ما در پایگاه آموزشی نوقلم، کارگاه مهارت‌های نگارشی را در دو سطح پایه و پیشرفته برگزار می‌کنیم. در ضمن، برای وسعت دایره واژگان، محصول آموزشی جداگانه تدارک دیده‌ایم؛ شامل الگوهای متعدد و متنوع در جمله‌سازی و واژه‌سازی.
۴
بیست توصیه‌ی مهم برای درخشش در عرصه نویسندگی
کتابهای PDF را می‌توانید از سایت‌های زیر دانلود کنید:
کتابهای صوتی را می‌توانید از سایت‌های زیر دانلود کنید:
برای شناخت کتابهای مفید، می‌توانید در سایت گودْریدْز (goodreads) نظرات افراد را درباره کتاب‌ها بررسی کنید. با ورود به این سایت، مطابق تصویر زیر، نام کتاب مد نظرتان را به فارسی، در کادر جستجو بنویسید، و روی عکس ذره‌بین کلیک کنید:
روشن است که برای بازنگری و بازنویسی، باید مطالب خود را بایگانی کرده باشید. بدون بازنگری، نمی‌توانید از پیشرفت یا پس‌رفت خود مطلع شوید.
کشف کاستی‌های متن، به شما نشان می‌دهد در کجا ضعف دارید و چه چیزهایی را باید یاد بگیرید.
به این طریق، خودتان بسیاری از کاستی‌ها، و حتی شاید روش اصلاح آن را از روی دست نویسنده‌ها پیدا می‌کنید.
افراد تنبل، حسود و منفی‌باف، انگیزه شما را مثل زالو می‌مکند و آینده نویسندگی‌تان را تباه می‌کنند.
از قدیم گفته‌اند: درس یک بار، تمرین و تکرار هزار بار. پس آستین‌ها را بالا بزنید و آموخته‌های خود را عملی کنید.
اگر از نوشتن لذت نمی‌برید، به احتمال قوی جایی از کار می‌لنگد.
برای رفع نگرانی، نوشته‌های خود را بایگانی کنید و مدت‌ها به آن سر نزنید.
هر نویسنده صاحب‌نامی، روزی در موقعیت کنونی شما بوده است. بسیاری از افراد نه در اثر کمبود استعداد، بلکه به علت ناشکیبایی، و میل شدید به موفقیت زودرس، شکست می‌خورند؛ زیرا همه ما آدم‌ها به طور طبیعی ضعف‌هایی داریم: دوست داریم سریع و ساده، به موفقیت چشم‌گیر برسیم؛ در عین حال، در نتیجه همین نگرش، غالباً شکست می‌خوریم.
اگر به محض رویارویی با دشواری‌ها پا پس بکشیم، به هر کاری دست بزنیم، چیزی جز شکست نصیب‌مان نخواهد شد. بنابراین، هنگام برخورد با موانع، به جای عقب‌نشینی و انصراف، لازم است تا با گسترش دایره توانمندی‌ها و مهارت‌های خود، از نو و با رویکرد و روشی متفاوت تلاش کنیم. اگر خسته و ناامید شدیم، آهسته برویم، حتی بایستیم؛ اما میدان را هرگز رها نکنیم.
***
در این دوره، فقط تا اندازه‌ای با دنیای نویسندگی آشنا شدید. بنابراین، انتظار نداشته باشید که فقط با یک بار مطالعه سریع، مطالب را کامل و عمیق یاد گرفته باشید. بهتر است برگردید، و قسمت‌های مهم‌تر را چند بار بخوانید. چهار سطح یادگیری را در نمودار زیر مشاهده کنید:
ادامه مسیر آموزش
علاقه‌مندان جدی، پس از آشنایی با دنیای نویسندگی، باید مرتب بخوانند و بنویسند. در دو بسته آموزشی (پایه و پیشرفته)، ضمن معرفی منابع مطالعاتی گوناگون، برای شما تمرین‌های متنوع تدارک دیده‌ایم؛ تمرین‌هایی که عضلات نویسندگی شما را ورزیده می‌کند.
بسته آموزشی (پایه): ده جلسه، هر جلسه شامل نکته‌های آموزشی، شرح تمرین‌ها، بیان تاثیرات و نتایج هر تمرین و نمونه حل‌شده آن است. در انتهای هر جلسه نیز یک منبع برای مطالعه معرفی کرده‌ایم. در پایان هم ۴۵ تمرین فوق برنامه برای علاقه‌مندان جدی در نظر گرفته‌ایم.
برای اطلاعات بیشتر یا سفارش بسته آموزشی (پایه)، روی تصویر زیر کلیک کنید:
بسته آموزشی (پیشرفته): پانزده جلسه، هر جلسه شامل نکته‌های آموزشی، شرح تمرین‌ها، بیان تاثیرات و نتایج هر تمرین و نمونه حل‌شده آن است. در انتهای هر جلسه نیز یک منبع برای مطالعه یا مشاهده معرفی کرده‌ایم. در پایان هم ۶۰ تمرین فوق برنامه برای علاقه‌مندان جدی در نظر گرفته‌ایم.
برای اطلاعات بیشتر یا سفارش بسته آموزشی (پیشرفته)، روی تصویر زیر کلیک کنید:
قبل از تهیه بسته‌‌های آموزشی، حتما مطالب زیر را بخوانید:
۵
چرا از مطالعه و شرکت در کارگاه آموزشی نتیجه نمی‌گیریم؟
از میان خوانندگان کتاب‌ها یا اعضای کارگاه‌های آموزشی، فقط تعدادی انگشت‌شمار، مطالب را یاد می‌گیرند. از میان ایشان نیز، فقط چند نفر آموخته‌های خود را به کار می‌بندند. باید از خود بپرسیم: کتاب همان کتاب و آموزگار همان آموزگار است. پس چرا نتیجه متفاوت است؟
بسیاری از ما ترجیح می‌دهیم که ناکارآمدی آموزش را به گردن کمبود استعداد و یا شرایط محیطی بیندازیم. شاید در پاره‌ای از موارد، تا اندازه‌ای نیز حق با ما باشد؛ اما این‌ها استثناء است؛ نه قاعده. بنابراین، علت را باید در عملکرد خود بجوییم؛ زیرا غالباً عملکرد رابطه‌ای مستقیم با دستاورد دارد. در ادامه با چند مورد از علل ناکارآمدی آموزش آشنا می‌شویم:
موانع یادگیری (2)
2- استفاده از منابع آموزشی متعدد، نه معتبر
تلنبار کردن منابع آموزشی، از آفات رایج در یادگیری است. نوآموزان عزیز شاید هر کتابی را بخوانند با این استدلال که از هر کدام شاید نکته‌ای بتوان آموخت. باور کنید برخی از منابع آموزشی، ارزش ورق زدن هم ندارند؛ چه رسد به خواندن. در عوض خواندن کتابهای بیشتر، کتابهای بهتر را بخوانید. به عبارتی، به منابع آموزشی دست اول مراجعه کنید. سپس بارها و بارها همان را بخوانید. غالبا منابع آموزشی اصیل، چند تا بیشتر نیستند. بقیه منابع کپی درجه چندم از روی آنها است. تا اصل هست چرا به بدل دل ببندیم؟
بنابراین، از افراد خبره هر رشته، منابع درجه یک همان رشته را بپرسیم و دنبال کنیم. ما آن قدر وقت و انرژی نداریم که به همه جا سرک بکشیم و همه چیز را خود مستقیم آزمایش کنیم. برای یادگیری اثربخش‌تر، بهتر است قبل از هر اقدام، صاحب‌نظران رشته آموزشی خود و منابع دست اول آن را بشناسیم تا با تکیه بر آموخته‌ها و اندوخته‌های آنها، یادگیری را آغاز کنیم.
موانع یادگیری (4)
4- آشنایی به جای اشراف
بسیاری از ما انتظار داریم فقط با مطالعه، مطالب را یاد بگیریم؛ غافل از آن که اطلاع از چیزی، هرگز به معنی آموختن آن نیست. اگر فقط کتاب بخوانید، یا در کلاس ثبت نام کنید، تنها از وجود مطالب مطلع خواهید شد؛ اما مسلط نه. مهم آن است که از این اقدامات، چه نتیجه‌ای حاصل می‌شود، و پس از آن، چه تغییری در سطح مهارت‌های شما پدید می‌آید.
شما زمانی تکنیک‌های نویسندگی را خواهید آموخت که بتوانید از آنها به درستی استفاده کنید. در غیر این صورت، هنوز آن را نیاموخته و فقط با آن آشنا شده‌اید. ماندن در این سطح از یادگیری، مانع تحقق دانایی و باعث توهم دانایی خواهد شد.
موانع یادگیری (5)
5- بی‌اعتنایی به تمرین و مرور
آموخته‌های ما سریع از ذهن می‌گریزند؛ مگر آن که با تکرار، آنها را در حافظه و ضمیر خود، ثبت و ضبط کنیم. بر همین اساس، هرگز نباید انتظار داشت که با یک بار اجرای تمرینات، به استادی رسید. تمرین را همواره باید انجام داد. حتی مستعدترین افراد نیز از تمرین و تکرار بی‌نیاز نیستند. تمرین موجب آمادگی و ورزیدگی خواهد شد.
این آموزه طلایی را از استاد هنرهای رزمی، بروس لی به یاد بسپارید:
در همین راستا، در پایگاه آموزشی نوقلم، همواره توصیه کرده‌ایم نوشته‌های خود را بایگانی کنید، تا بعدها هنگام بازخوانی، کاستی‌های آن را بیابید و برطرف کنید. همچنین، پافشاری کرده‌ایم که کتابهای محبوب خود را چند بار بخوانید. هر بار چیزی را از آن درخواهید یافت که احیاناً دفعات قبلی درک نکرده‌اید.
آموزش‌ها و تمرین‌های بیشتر در رسانه‌های نوقلم
برای ورود به رسانه‌های نوقلم، روی شکلک‌های فوق کلیک کنید.
پایان
تهیه و تنظیم: سعید تارم؛ مدیر پایگاه آموزشی نوقلم
نظرات (انتقاد، پیشنهاد) و پرسش‌های خود را زیر همین صفحه بنویسید.
سپاس بابت اطلاعات مفیدتون.لطفا زمان ثبت نام رو مشخص کنید.بنده تا بحال هیچ دوره خاصی رو نگذروندم و فقط وفقط اهل مطالعه هستم .اینک تصمیم گرفتم بنویسم و در این تصمیم خود مصمم هستم.سپاسگزار شما میشوم اگر همراه بنده باشید
به احتمال قوی، بعد از تعطیلات نوروزی، ثبت نام باشگاه نویسندگان (پایه) رو آغاز می‌کنیم.
مطالعات شما پشتوانه و توشه‌ای ارزشمنده که در نوشتن به کمک‌تون می‌آد. من به سهم خودم در خدمت شما هستم.
سلام،مطالب سایت واقعا عالی هستن.ممنون وسپاسگذاریم به خاطر اینهمه لطف بی پایان شما
سلام
خانم آقاخانی سپاس از حضور شما. برقرار باشید.
سلام
چطور میتونم در آموزش رمان شرکت کنم؟
سلام
به احتمال قوی در اوایل تابستان، دوره طراحی مقدماتی رمان رو برگزار خواهیم کرد.
برای آگاهی از زمان دقیق، لطفا کانال تلگرام یا صفحه اینستاگرام نوقلم رو دنبال کنید.
تلگرام: https://t.me/noqalam
اینستاگرام: https://www.instagram.com/noqalam
سلام من بانام کادبری خود وارد شدم امانمیدانم ثبت شدم یا باید دگه مراحل را انجام بدم؟لطفا رهنمایی کنید.
سلام
برای استفاده از مطالب دوره نویسنده شو، به هیچ نوع ثبت نام نیاز ندارید. موفق باشید.
سلام
برای شرکت در دوره نویسندگی شرط سنی وجود دارد مثلا ۵۱ سال سن ؟ سپاسگزارم
سلام
نه. برای این سن منع و محدودیتی نداره. موفق باشید.
سلام بر شما! بابت راه اندازی سایت نوقلم از شما سپاسگذاریم! میخواهیم در برنامه های تان شریک شویم.
ممنون از شما
سلام. سپاسگزارم. فعلا ثبت نام جدید نداریم.
در عوض، در گام اول، می‌تونید بسته آموزشی پایه رو تهیه کنید: http://noqalam.com/?p=9506
به زودی بسته آموزشی پیشرفته رو هم ارائه خواهیم کرد. موفق باشید.
خیلی عالی بود
درود بر شما. سپاسگزارم.
سلام، وقت عالی بخیر
سپاس از مطالب مفید و ارزشمندتون
بنده علاقمند به مطالعه و مشتاق نوشتن هستم، کم و بیش برای خودم مینویسم (انتشار مجازی) حالا سوالم اینه که چطور باید تشخیص بدم که دوره پایه شرکت کنم یا دوره ای بالاتر؟ آیا با بررسی نوشته های افراد به این تشخیص می سید یا خیر؟
سلام. وقت به خیر. سپاسگزارم. به نظرم اگر بخشی از مطالب بسته آموزشی پایه رو مشاهده کنید، به احتمال قوی خودتون می‌تونید تشخیص بدید. لطفا یا به دایرکت اینستاگرام نوقلم پیام بدید یا به نشانی saeed_tarom@ در تلگرام تا مطالب رو براتون بفرستم.